شهادت امام صادق تسلیت باد
شهادت امام صادق (ع)، مجاهد فرهنگی زمانه خود، کوه حلم و بردباری، تجسم اخلاص و صبر و دریای عمیق علوم لدنی تسلیت باد!
«مدینه» همچنان مظلوم است و ... «بقیع» مظلوم تر! رنج نامه نانوشته شیعه، بر خاک و سنگ مزار صادق آل‌پیامبر، گویاتر از هر زمان به شِکْوه و شهادت ایستاده است...
فضاى شهر مدینه بیاد او تار است
هنوز سینه آن پیر عشق خونبار است
هنوز تلخى کامش به حسرت شهدى است
هنوز چشم دلش به رسیدن مهدى است
امام صادق رییس مذهب تشیع و مجاهد فرهنگی زمان خود بودند بصورت مختصر به فعالیتهای مذهبی فرهنگی آن امام همام اشاره می شود.
الف- دانش امام
شیخ مفید مى نویسد: آن قدر مردم از دانش حضرت نقل کرده اند که به تمام شهرها منتشر شده و کران تا کران جهان را فرا گرفته است و از احدى از علماى اهل بیت علیهم السلام این مقدار احادیث نقل نشده است به این اندازه که از آن حضرت نقل شده. اصحاب حدیث، راویان آن حضرت را با اختلاف آرا و مذاهبشان گرد آورده و عددشان به چهار هزار تن رسیده و آن قدر نشانه هاى آشکار بر امامت آن حضرت ظاهر شده که دلها را روشن و زبان مخالفان را از ایراد شبهه لال کرده است.
رهبران چهار مذهب اهل سنت از شاگردان امام صادق بودند.
ابو حنیفه و مالک معاصر امام صادقاند و هر دو از محضر امام علیه السلام استفاده کردهاند.شافعى و احمد بن حنبل شاگردان شاگردان آن حضرتند.مالک در مدینه بود و مکرر به حضور امام علیه السلام مىآمد و خود او مىگوید وقتى که به حضورش مىرسیدم و به من احترام مىکرد خیلى خرسند مىشدم و خدا را شکر مىکردم که او به من محبت دارد.مالک درباره امام صادق مىگوید:«کان من عظماء العباد و اکابر الزهاد و الذین یخشون الله عز و جل،و کان کثیر الحدیث،طیب المجالسة،کثیر الفوائد.»یعنى از بزرگان و اکابر عباد و زهاد بود و از کسانى بود که خوف و خشیت الهى در دلش قرار داشت.
ابوحنیفه مى گفت: من هرگز فقیه تر از جعفر بن محمد ندیده ام و او حتما داناترین امت اسلامى است.
ب- سیره مناظره امام
شیوه مناظره امام با دیگر افراد به گونه ایی بود ابتدا نظرات مختلف فرقه های مختلف را می فرمودند و سپس نظر خود را بیان می کردند. روزى منصور دوانیقى به من گفت: مردم توجه زیادى به جعفر بن محمد پیدا کرده اند و سیل جمعیت به سوى او سرازیر شده است. پرسشهایى دشوار آماده کن و پاسخ هایش را بخواه تا او از چشم مسلمانان بیفتد. من چهل مسئله دشوار آماده کردم. هنگامى که وارد مجلس شدم، دیدم امام در سمت راست منصور نشسته است. سلام کردم و نشستم. منصور از من خواست سوالاتم را بپرسم. من یک یک سؤال مى کردم و حضرت در جواب مى فرمود: در مورد این مسئله، نظر شما چنین و اهل مدینه چنان است و فتواى خود را نیز مى گفتند که گاه موافق و گاه مخالف ما بود.
ج- بخورد با منحرفان
امام صادق علیه السلام در عصر و زمانى واقع شد که علاوه بر حوادث سیاسى،یک سلسله حوادث اجتماعى و پیچیدگیها و ابهامهاى فکرى و روحى پیدا شده بود،لازمتر این بود که امام صادق جهاد خود را در این جبهه آغاز کند.مقتضیات زمان امام صادق علیه السلام که در نیمه اول قرن دوم مىزیستبا زمان سید الشهداء علیه السلام که در حدود نیمه قرن اول بود خیلى فرق داشت.
در تاریخ زندگى امام صادق علیه السلام یک جا مىبینیم زنادقه و دهریینى از قبیل ابن ابى العوجا و ابو شاکر دیصانى و حتى ابن مقفع مىآیند و با آن حضرت محاجه مىکنند و جوابهاى کافى مىگیرند.احتجاجات بسیار مفصل و طولانى از آن حضرت در این زمینهها باقى است که به راستى اعجاب آور است.توحید مفضل که رسالهاى است طولانى در این زمینه، در اثر یک مباحثه بین مفضل از اصحاب آن حضرت و بین یک نفر دهرى مسلک و رجوع کردن مفضل به امام صادق علیه السلام پدید آمد.
در جاى دیگر مىبینیم که اکابر معتزله از قبیل عمرو بن عبید و واصل بن عطا که مردمان مفکرى بودند مىآمدند و در مسائل الهى یا مسائل اجتماعى سؤال و جواب مىکردند و مىرفتند.
آنچه از مرام ابوحنیفه در عراق گریبان شیعیان را گرفته بود، یعنى مذهب قیاس بود. در عراق تعداد زیادى از شیعیان نیز زندگى مى کردند و با سنى ها از حیث فرهنگى و اجتماعى تا حدودى در آمیخته بودند، لذا احتمال تاثیرپذیرى از قیاس وجود داشت. یعنى یک آفت درونى که مى توانست شیعیان را تهدید کند، لذا امام در محو مبانى مذهب قیاس و استحسان تلاش کرد.
مبارزه با برداشت هاى جاهلانه و قرائتهاى سلیقه اى از دین نیز در مکتب امام جایگاه ویژه اى داشت و حضرت علاوه بر حرکت کلى و مسیر اصلى، به صورت موردى با این انحرافات مبارزه مى کرد.
د- تربیت راویان و مبلغان و مناظره کنندگان
